Chikankata Mission Hospital

Hallo allemaal,

Vorige week zondag kwam ik aan in Chikankata, een heuvelachtig plattelandsgebied dat 3 uur rijden onder de Zambiaanse hoofdstad Lusaka ligt. Met behulp van een bus, minibus en gedeelde taxi kwam ik aan bij het terrein van de Chikankata Mission. Deze Mission wordt gerund door de Salvation Army ofwel het Leger des Heils, en bestaat uit een ziekenhuis, een nursing/midwifery school, een secondary school, een faculty of Biomedical Sciences en een radiostation. De medewerkers van diverse afdelingen wonen op het terrein van de Mission, een uitgestrekt gebied met gebouwen, huizen en akkers, verbonden door onverharde wegen waar koeien en kippen vrij rondlopen.

 Ik had bij aankomst nog geen bevestiging gehad dat ik die maandag mocht starten, maar werd vriendelijk verwelkomd en meteen voor lunch uitgenodigd door de Captain/Hospital Administrator en zijn vrouw. Hier kreeg ik nshima, de maispap die hier minstens een keer per dag op tafel staat en die je met je handen hoort te eten.  Vervolgens werd ik naar het medical students house gebracht, waar op dat moment een Nederlandse coassistent Esther en een Nieuw-Zeelands stel verbleven. 

Het student house telt 6 slaapkamers met eigen warme(!) douche en wastafel, en een gedeelde keuken en toilet. Er komt elke dag een lieve huishoudster Lena die de keuken en kamers schoonmaakt en er is een ontzettend aardige klusjesman Matros. We moeten zelf koken, wat gecompliceerd wordt door het feit dat de dichtsbijzijnde supermarkt 60 km verderop ligt, waarvan 30 km onverharde weg en 30 km verharde weg vol gaten. Gelukkig zijn er in het dorp diverse kleine kruidenierswinkels en een marktje waar tomaten, aardappels en uien verkocht worden. Het kraanwater komt uit het meertje verderop en is dus modderig en niet drinkbaar. Voor drinkwater moeten we een heuvel oplopen om onze 10L flessen met borehole water te vullen, dat we vervolgens eerst nog moeten koken. In het kader van integratie proberen we de flessen op de Afrikaanse manier op ons hoofd te dragen, maar echt zonder handen vergt nog wel wat oefening.

De dag in het ziekenhuis begint met de overdracht, die wordt geopend en afgesloten met gebed. De eerste week kon ik hier amper iets van volgen. De voertaal van het ziekenhuis is weliswaar Engels, maar dat wordt uitgesproken met een zwaar Afrikaans accent waarbij articulatie en volume van ondergeschikt belang lijken. Dit gaf ook problemen bij de wardround ofwel visite op de kinderafdeling, waarbij ik de uitleg en de vragen van de arts erg moeilijk kon volgen. Het dossier is handgeschreven en bevat volgens geijkte ziekenhuis-traditie meer afkortingen dan tekst, dus ook dat bracht niet veel duidelijkheid. Gelukkig is daar Esther, mijn rots in de branding die me de eerste week wegwijs maakte en uitlegde hoe het allemaal werkt.

Het ziekenhuis heeft klinische afdelingen ofwel wards voor mannen, vrouwen, kinderen en een maternity ward. En ward is een ouderwetse ziekenhuiszaal met aan weerszijden een rij bedden. Aparte kamers zijn er alleen op de isolatie-afdeling, waar opvallend genoeg uitsluitend 'lastige' psychiatrische patienten worden opgenomen. Patienten met besmettelijke ziekten zoals open tuberculose liggen gewoon in een hoek op de normale zaal. De Intensive Care bestaat uit een kleine zaal met een absoluut tekort aan apparatuur; wel worden personeelsleden die ziek worden hier opgenomen.

Het startpunt voor patienten is de Outpatient Department (OPD), een kruising tussen huisartsenpost en eerste hulp waar patienten zonder verwijzing binnen kunnen wandelen. Daar worden eerst de bloeddruk, gewicht, temperatuur etcetera gemeten en dan belanden z in de rij voor een van de 3 screeningrooms. Deze kamers worden gevormd door houten afscheidingen die aan de bovenkant open zijn en waarvan de deuren doorgaans kapot en dus open zijn. Hierdoor is de OPD een continue kakafonie van met gepraat, geroep en gehuil van de vele kinderen. Patienten worden hier gezien, soms onderzocht en pijnstillers en antibiotica worden ruimhartig en zonder enige uitleg voorgeschreven. Af en toe wordt er besloten tot opname, waarop de patient eerst max 24 uur op de Admission Ward ligt. Als de meest urgente zaker zijn geregeld wordt de patient naar de gewone afdeling overgeplaatst.

Het werk op de OPD wordt gedaan door Clinical Officers, die hiervoor een 3-jarige breed georiënteerde en grotendeels praktische opleiding gevolgd hebben. Daarnaast zijn er clinical officers in opleiding, verpleegkundigen en verpleegkundigen in opleiding. Het hele ziekenhuis telt 3 artsen, waaraan nu voor een paar weken een Zweedse infectiologe is toegevoegd, die dit als vrijwilligerswerk doet. Andere afdelingen zijn de verloskamers, fysiotherapie/revalidatie, een consultatiebureau, een afdeling Public Health, een ART clinic voor medicatie tegen HIV en een epilepsiecentrum. Er zijn twee operatiekamers, waar elk donderdag de hele dag operaties worden verricht, mits er stroom, voldoende materiaal en een anesthesioloog aanwezig zijn.

Dat was wel weer genoeg info voor vandaag, als er weer een stroomstoring is ga ik weer verder.

Groetjes Rinske