Culturele zaken deel 1

16 december 2017 - Chikankata, Zambia

Hallo allemaal,

Het heeft een tijdje geduurd, maar hierbij weer een blog vanuit Zambia. Als goedmakertje heb ik een aantal foto's toegevoegd, want beeld schijnt meer te zeggen dan duizend woorden, wat mijn blog dan wel weer overbodig maakt.

Ik heb er nu 6 van de 8 weken op zitten, de tijd vliegt hier voorbij. De Utrechtse coassistente Esther is vertrokken, waarna ik 2 weken lang het hele student house voor mezelf had. Gedurende die tijd heb ik me buiten werktijden vermaakt met aerobics lessen, wandelingen, lezen en gin-tonics drinken met de Zweedse dokter Anna. Daarnaast heb ik veel nieuwe mensen leren kennen; als je alleen bent maak je veel makkelijker contact. Zo heb ik een nacht bij de verpleegkunde studentes gelogeerd, heb ik biertjes gedronken met verschillende (on)bekenden en ben ik op een huisfeestje van de fysio beland. Ondanks dat was het s avonds wel eens saai, maar gelukkig is daar nu Rob. Hij is de mede-AMC-co met wie ik eigenlijk naar Malawi zou gaan en een leuke huisgenoot.

Tijdens alle ontmoetingen en gesprekken leer ik steeds meer over de Zambiaanse gewoontes, denkbeelden en cultuur. De meest opvallende dingen wil ik hier met jullie delen.

De taal

Voor ik naar Afrika ging, had ik een cursus Chichewa gevolgd, de taal die in Malawi wordt gesproken. Ook in Zambia wordt Chichewa gesproken, maar helaas zijn er daarnaast nog tientallen andere talen in de omloop. Zambia telt rond de zeventig stammen of 'tribes', ieder met hun eigen taal/dialect en gebruiken. De officiele taal is Engels, een erfenis uit de tijd dat het land nog Noord-Rhodesië heette en een Britse kolonie was. 

Hier in de Southern Province is Tonga de meest gesproken taal. De voertaal in het ziekenhuis is Engels, maar het overgrote deel van de patienten spreekt alleen Tonga. Dat is niet alleen voor mij een probleem, maar ook voor alle verpleegkunde-studenten, clinical officers en artsen die uit ander delen van Zambia komen en hier in Chikankata geplaatst zijn. Ik schat dat zeker de helft van het ziekenhuispersoneel van huis uit geen Tonga spreekt, iets wat het uitvragen van klachten en de uitleg aan patienten niet ten goede komt. Gelukkig zijn er meestal wel mensen bereid te vertalen en zelf probeer ik me de basiswoorden eigen te maken, met wisselend succes en vaak tot hilariteit van de patienten.

Polygamie

Hier in de Southern Province is polygamie gebruikelijk. De mannen hebben meerdere vrouwen, zonder dat daar een maximum aan zit. Andersom kan overigens niet: zodra ik stel dat ik ook wel meerdere mannen zou willen hebben (sorry Mark), word ik geschokt aangestaard dan wel hartelijk uitgelachen. 

De vrouwen wonen met hun kinderen in verschillende huizen en de man verdeelt zijn tijd en geld tussen zijn echtgenotes. Dit betekent dat hij van huis naar huis hopt en bij elke vrouw enkele dagen tot een week doorbrengt. Hierbij speelt jaloezie tussen de echtgenotes een grote rol; als de man langer bij een vrouw blijft of aan slechts één vrouw een chitenge (omslagdoek) cadeau doet, zijn de rapen gaar. De man wordt geacht zijn vrouwen te onderhouden, dus hoe rijker, des te meer vrouwen hij zich kan veroorloven. In praktijk valt dit vaak tegen en hebben de vrouwen een eigen handeltje om bij te verdienen. Als tegenprestatie werken de vrouwen voor de man op het land; arbeiders zijn duur dus is het voordeliger om je vrouwen en kinderen het werk te laten doen.

Er zijn hier voor- en tegenstanders van polygamie, zowel onder de vrouwen als de mannen. De meeste jongeren zien polygamie niet zitten en gaan voor een relatie met één persoon. Andere jonge meiden zien polygamie als onvermijdelijk en hebben zo'n toekomst al geaccepteerd. Uit de oudere generatie heb ik een verloskundige gesproken die zelf nooit getrouwd was en dus zelf ook geen kinderen had, omdat haar hele familie polygaam was en zij dat zelf niet zag zitten. Aan de andere kant van het spectrum was er een oudere vrouw die het wel prima vond dat haar man een paar jongere vrouwen had voor de seks. Van van haar hoefde dat niet meer zo nodig, zij was tevreden met de intimiteit van samen lekker eten en goede gesprekken voeren.

Dat was het voor nu, later deze week meer. Groetjes!

Foto’s

3 Reacties

  1. Sylvia:
    16 december 2017
    Weer leuk om wat te lezen maar vooral om te zien!
  2. René:
    16 december 2017
    Met woorden wordt je eigen voorstellingsvermogen aangesproken maar ja beelden zijn zeker mooi. Zonder jouw verhaal is het wel karig. Succes de laatste twee weken!!
  3. Epie:
    17 december 2017
    Nog twee weken dan is het weer voorbij. Wat een totaal andere wereld. Vooral de foto's
    geven een duidelijk beeld. Veel plezier nog de resterende tijd.